Հայաստանը կամուրջ է կառուցում COP-երի միջև. կայուն զարգացումը գլոբալ երկխոսության կիզակետում

Բրազիլիայում անցկացվելիք ՄԱԿ-ի կլիմայական համաժողովի՝ COP 30-ի և 2026 թվականին Հայաստանում կենսաբազմազանության վերաբերյալ անցկացվելիք COP 17-ի նախապատրաստական ​​աշխատանքների հետնապատկերում երկրում կայուն զարգացման ապագայի շուրջ մասշտաբային քննարկումներ են ծավալվել: Միջոցառումը համախմբել է կառավարության, միջազգային կազմակերպությունների, մասնավոր հատվածի, ակադեմիական ընկերակցության և քաղաքացիական հասարակության ներկայացուցիչներին՝ բոլոր նրանց, ովքեր ձևավորում են շրջակա միջավայրի վերափոխման օրակարգը։ Կայուն զարգացման համաժողովը կազմակերպվել է ICC Armenia-ի, Զանգեզուրի պղնձամոլիբդենային կոմբինատի, Philip Morris Armenia LLC-ի և DWV-ի հետ համատեղ։ 

Մասնակիցներն անդրադարձան Հայաստանի և տարածաշրջանի առջև ծառացած առանցքային մարտահրավերներին և հնարավորություններին՝ միջազգային գործընկերությունների և բնապահպանական դիվանագիտության ամրապնդումից սկսած՝ նորարարությունների իրականացմամբ և կենսաբազմազանության պաշտպանությամբ վերջացրած։ Համաժողովը դարձավ համատեղ լուծումների մշակման և հստակ փոխըմբռնման հարթակ. կայուն ապագային անցումն անհնար է, եթե արդեն այսօր երկխոսության, համագործակցության և գործողությունների եզրեր չկան։

Բնապահպանությունն իբրև կայուն զարգացման հիմք

Բացելով համաժողովը՝ ՀՀ շրջակա միջավայրի փոխնախարար Արամ Մեյմարյանն ընդգծեց, որ առողջ բնապահպանական միջավայրում ապրելու իրավունքը մարդու անօտարելի իրավունք է։ Նա շեշտեց, որ կայուն և երկարաժամկետ զարգացումն անհնար է առանց շրջակա միջավայրի պատշաճ որակի։

«Մեր արտադրանքն ու մեր ծառայություններն անմիջականորեն կախված են շրջակա միջավայրի վիճակից։ Այսօր մենք խոսում ենք շուկայի դիվերսիֆիկացիայի, Եվրամիության հետ մերձեցման մասին, և այդ համատեքստում արտադրանքի որակն առանձնապես կարևոր է։ Դա ապահովելու համար անհրաժեշտ է պահպանել կենսաբազմազանությունը, պայքարել անապատացման դեմ և պաշտպանել բնապահպանական մաքրությունը»,- նշեց Մեյմարյանը։

Փոխնախարարն ընդգծեց, որ Շրջակա միջավայրի նախարարությունը պատրաստ է ակտիվ գործողությունների, սակայն իրական արդյունքների հասնելու համար անհրաժեշտ է համակարգել պետության, մասնավոր հատվածի և քաղաքացիական հասարակության ջանքերը։

Մեյմարյանը գոհունակությամբ նշեց, որ ArmSwissBank-ը պաշտոնապես հավատարմագրվել է Կանաչ կլիմայի հիմնադրամում (Green Climate Fund, GCF)։ «Դա կարևոր քայլ է. Հայաստանի տնտեսությունը սերտորեն կապված է բանկային ոլորտի հետ, և անհրաժեշտ է, որ վարկավորում կատարելիս հաշվի առնվեն բնապահպանական չափանիշները։ Դա դրական ազդեցություն կունենա ինչպես տնտեսության, այնպես էլ բնապահպանության, հետևաբար՝ ապրանքների որակի վրա»,- եզրափակեց փոխնախարարը։

Հայաստանը կայուն հաշվետվության չափորոշիչներ կներդնի

ՀՀ ֆինանսների նախարարության Հաշվապահական և աուդիտի կարգավորման ու հաշվետվությունների մոնիթորինգի վարչության ղեկավար Կարեն Ալավերդյանը հայտարարեց, որ երկրի կառավարությունը կայուն զարգացման ոլորտում մշակում և հաշվետվողականության համակարգ է ներդնում։

«Մեր նպատակն է բնապահպանական և սոցիալական նախաձեռնությունների իրականացման գործում թափանցիկություն և արդյունավետություն ապահովելը։ Դրա համար մենք ներգրավում ենք բոլոր շահագրգիռ կողմերին, դրանց թվում՝ պետական ​​​​մարմիններին, մասնավոր հատվածին և միջազգային գործընկերներին, ինչը մեզ հնարավորություն է ընձեռում ավելի նպատակասլաց և արդյունավետ որոշումներ ընդունելու»,-նշեց Ալավերդյանը։    

Հաշվետվողականության համակարգը հիմնված է միջազգային չափորոշիչների, մասնավորապես՝ Եվրոպական Միության ստանդարտների, Միջազգային ֆինանսական հաշվետվությունների ստանդարտների (IFRS) և կայուն զարգացման հաշվետվությունների շրջանակների, ներառյալ GRI-ն (Global Reporting Initiative) վրա: Այն ընդգրկում է հաշվետվություններ տրամադրելու պարտավորություն ունեցող կազմակերպությունների շրջանակի սահմանումը, պարտադիր կատարման ժամկետների սահմանումը և տրամադրված տվյալների հուսալիության հաստատման պահանջները։  

«Հաշվետվողականությունը միայն զեկույցների պատրաստումը չէ, այլև մի շարք միջոցառումներ, մասնավորապես՝ հայտարարված գործողություններն իրական արդյունքներին համապատասխան լինելն ապահովող ստուգում և մոնիթորինգ։ Դա Հայաստանին հնարավորություն կտա ամրապնդելու միջազգային հանրության վստահությունը և կայուն նախագծերի մեջ ներդրումներ ներգրավելու»,- ընդգծեց Ալավերդյանը։

Հաշվետվողականության համակարգի մշակումը Հայաստանի՝ 2026 թվականին COP17-ը հյուրընկալելու նախապատրաստական ​​աշխատանքների մի մասն է, որը կարևոր քայլ կլինի գլոբալ կայուն զարգացման նպատակներին երկրի հանձնառությունը ցույց տալու գործում։

Հայաստանը COP17-ի ճանապարհին. բնապահպանական պատասխանատվություն, կանաչ ներդրումներ

Քննարկման հարթակում մասնակիցներն անդրադարձան կայուն զարգացմանը և համաժողովի կազմակերպմանը վերաբերող հարցերի լայն շրջանակի։ Հիմնական թեմաների թվում էին բիզնեսում բնապահպանական պատասխանատվությունը խրախուսելու միջոցառումները, բնապահպանական վնասի վերականգնումը, ինչպես նաև անձնակազմի և լոգիստիկայի հետ կապված մարտահրավերները։

Առաջնահերթություններից մեկը ձեռնարկությունների՝ բնապահպանական չափանիշներին հետևելը խրախուսելու մեխանիզմների քննարկումն էր։ Մասնակիցները շեշտեցին կայուն նախագծերին աջակցելու համար ֆինանսական գործիքների, մասնավորապես կանաչ պարտատոմսերի թողարկման ներդրման անհրաժեշտությունը։ Հատուկ ուշադրություն դարձվեց որակյալ բնապահպանական մասնագետների անբավարարությանը և միջազգային փորձագետներ ներգրավելու դժվարությունները՝ հավակնոտ նախաձեռնություններ իրականացնելու համար։

COP17-ի նախապատրաստման լոգիստիկական կողմերը նույնպես աշխույժ քննարկումների առիթ էին։ Մասնակիցները նշեցին Երևանում հյուրանոցային տարածքների հնարավոր պակասը և առաջարկեցին ուսումնասիրել միջազգային փորձը։ Մասնավորապես, նշվեց Լիվերպուլի օրինակը, որտեղ բնակիչներն ակտիվորեն մասնակցել են համաժողովի հյուրերին հյուրընկալելուն՝ հանդես գալով որպես քաղաքի դեսպաններ։ Այս մոտեցումը ոչ միայն լուծել է տեղաբաշխման խնդիրը, այլև՝ ամրապնդել համայնքի ներգրավվածությունը։

Քննարկումները հաստատեցին, որ Հայաստանում COP17-ի հաջողությունը կախված կլինի համապարփակ մոտեցումից, որը կմիավորի բնապահպանական, ֆինանսական և կազմակերպչական ջանքերը։ Մասնակիցները վստահություն հայտնեցին, որ համաժողովը համաշխարհային կայուն զարգացման նպատակներին Հայաստանի հանձնառությունը ցույց տալու կարևոր հարթակ կդառնա։